“Gloomy winter’s noo awa’, saft the westlin’ breezes blaw Amang the birks o’ Stanley Shaw, the mavis sings fu’ cheery-o Sweet the crawflower’s early bell, decks Glennifer’s dewy dell Bloomin’ like your bonnie sel’, my ain my darlin’ dearie-o Come my lassie let us stray o’er Glennifer’s sunny brae And blythely spend the gowden day ‘midst joys that never weary-o
Towerin’ o’er the Newton woods, lavrocks fan the snaw white clouds And siller saughs wi’ downy buds, adorn the banks sae briery-o Round the sylvan fairy nooks, feathery brackens fringe the rocks And ‘neath the brae the burnie jouks, and ilka thing is cheery-o O trees my bud and birds may sing, flowers may bloom and verdure spring But joy tae me they cannae bring, unless wi’ you my dearie-o.”
The lyrics are by the Scottish Poet Robert Tannahill (1774-1810): “… in 1810, following the rejection of an augmented collection of his work by publishers in Greenock and Edinburgh, he fell into a despondency aggravated by fears for his own health. Eventually he burned all his manuscripts and drowned himself in a culverted stream under the Paisley Canal, where he was found because he had left his jacket at the mouth of the tunnel.” 😥
This poem sung by Dougie MacLean. The poems of Tannahill were set to music by, a.o. , Scottish organists R.A. Smith and John Ross and some by Tannahill himself.
Just me, relaxing in the garden, on a very warm day, listening to music and reminiscing… Songs: “De Roos”, Ann Christy and “Immortels”, Alain Bashung. Extra footage of me on a roadtrip in Normandy, Falaise, Autoroute A31.
Het gedicht “Bruidsnacht” van Nand uit 1941 werd tweemaal op muziek gezet.
De Vlaamse kleinkunstgroep “De Elegasten” waren de eerste in 1969. Zij behielden de originele versie van het gedicht. Het lied bevindt zich op hun LP “De Elegasten” (zonder specifieke titel), en opent de A-zijde:
Zoals vaak werd de familienaam verkeerd gespeld…:
Hun versie vind je hier:
Ook de Vlaamse folkgroep Laïs nam “Bruidsnacht” op voor hun eerste CD “Laïs” uit 1998, die erg succesvol was. In 2014 speelde ze hun eerste CD volledig live in de AB (Ancienne Belqique, Brussel) tijdens het “Laïs plays ‘Laïs’ Rewind Concert”. Hieronder het nummer “Bruidsnacht” zoals toen gebracht (met ondertitels Nederlands/Engels):
De tekst in de versie van Laïs:
Zij is naar ‘t duin gegaan
Haar bruidskleed had zij aan
Baren gaan heen en weer
Sterren staan klaar
Eenzaam in doods gebied Ontwaakt hij en hoort haar lied
Baren gaan heen en weer
Donker is ‘t tij
Hij kwam uit zee naar ‘t strand
Hij nam haar bij de hand
Baren gaan heen en weer
Sterren staan klaar
Donker duin
Donker duin
Sterren staan helder klaar
Zij rusten eeuwig
Bij elkaar
Toen in dat geurend kruid
Werd zij ‘n gekroonde bruid
Baren gaan heen en weer
Donker is ‘t tij
Hij nam haar met zich mee Terug naar de brandende zee
Baren gaan heen en weer
Sterren staan klaar
Donker duin
Donker duin
Sterren staan helder klaar
Zij rusten eeuwig
Mm mm… Bij elkaar
Donker duin
Donker duin
Sterren staan helder klaar
Zij rusten eeuwig
Mm mm… Bij elkaar
Oorspronkelijke versie van het gedicht:
DE BRUIDSNACHT
Zij is bij nacht naar ’t duin gegaan,
haar ruischend bruidskleed had zij aan.
De baren gaan en keeren.
“Ik draag een kroon op mijn blinkend haar.,
het duin is donker, de sterren klaar.”
En eenzaam in zijn doodsch gebied,
ontwaakt hij en aanhoort haar lied.
De baren gaan en keeren.
“Draagt gij een kroon op uw blinkend haar?
Het duin is donker, de sterren klaar.”
Hij kwam uit zee naar ’t duister strand,
hij nam haar bij de bleeke hand.
De baren gaan en keeren.
“Van minne is mijn hart zoo zwaar,
het duin is donker, de sterren klaar.”
Toen, in den zeenacht, in ’t geurend kruid,
werd zij zijn gekroonde bruid.
De baren gaan en keeren.
“Het duin is donker, de sterren klaar:
wij rusten eeuwig bij elkaar.”
Hij nam haar in zijn armen mee,
en keerde terug naar de brandende zee.
De baren gaan en keeren.
Begeleidende illustratie door Nand op blz. 46:
Opmerkingen en auteurschap:
“Bruidsnacht” werd door Nand opgenomen in zijn bundel “Heervaart” uit 1941. In deze bundel bevindt zich ook het controversiële Hitlergedicht, iets wat hem op zijn proces zwaar werd aangerekend. Nand schreef hierover een verantwoording in zijn memoires, zie daarvoor de pagina “Strijd met de bezetter“. Toen ik onlangs telefonisch informatie over Nand vroeg aan Romain Vanlandschoot, auteur van de kritische en bekroonde biografie “Kapelaan Verschaeve” (1998) zei hij me: “Tja, dat gedicht kleeft als een stigma op zijn rug…”.
Toevallig verscheen de CD van Laïs en de biografie over Verschaeve in hetzelfde jaar…
Voor- en achterzijde CD “Laïs”, 1998:
In het begeleidend CD-boekje met alle teksten werd enkel de tekst van “Bruidsnacht” niet vermeld, meer nog, het bleek de tekst van een “Traditional/ Mysterious ballad”… (zie links bovenaan):
“Arr.: Laïs & Kadrill, M.: trad. Schots, T.: trad. /
WEDDING NIGHT: This mysterious ballad is about a young girl in her wedding dress, wandering in the dark dunes, longing for the sea.”
In 2004 verscheen een compilatiealbum “Documenta” (3CD) waarin “Bruidsnacht” ook was opgenomen in de afdeling “A Capella”., hier gedateerd als reeds opgenomen in 1996: “A capella 1996. The first recordings“. Onderaan rechts een verduidelijking: “A Capella recorded in C.C. Geel Belgium in 1996“. Daar werd Nand wel als auteur vermeld, zij het… verkeerd gespeld (zie rechts bovenaan):
CD 3 “A Capella 1996”:
De a capella versie uit 1996 live in het Cultureel Centrum te Geel, de eerste die dus werd opgenomen voor Laïs het in 1998 uitbracht op CD met begeleiding, klinkt zo:
(bij uitlezing verschijnt op het scherm als componist: “Traditional”…)
De tekst van “Bruidsnacht” werd ook opgenomen in het “Laïs Liedboek”, eveneens uit 2004 p. 56/57 (gesigneerd):
Het colofon vermeldt de tekst op p. 56 als niet van Laïs, echter zonder toewijzing:
In augustus 2000 heeft Sim éénmalig auteursrechten ontvangen, zo schrijft ze in haar “Brieven aan Nand”: “Een verrassing kwam er met de afrekening van Sabam. ‘De Bruidsnacht’ heeft 9.000 Bfrs (= 225€) opgebracht – Het stemt me heel weemoedig dat jij het niet meemaakt”.
Hoe Laïs deze tekst op het spoor kwam is mij (voorlopig) onbekend. Misschien kenden zij de versie van “De Elegasten”?
Naast de publicatie in “Heervaart”, werd het gedicht ook opgenomen in de reeks “Vlaamse Pockets /Deltaland / Poëtisch erfdeel der Nederlanden” uit 1973, uitgegeven door “Heideland-Orbis / Hasselt”, p. 23:
(voor- en achterzijde)
“Bruidsnacht”, inhoudstafel en colofon:
Uit “Heervaart” zou Anton Van Wilderode trouwens ook het gedicht “Mijn lief staat in rijpend koren” voorlezen in zijn feestredebij de viering van Nands 80ste verjaardag:
Mijn lief staat in rijpend koren,
de aren zijn hoog en licht;
mijn lief staat in waaiend koren
met de aren op haar gezicht
Zij grijpt naar de rijpe aren,
de aren zijn hoog en licht;
zij snoert in haar armen de aren,
en bergt erin haar gezicht.
Ik wacht bij de oude bomen,
de bomen staan in de wind;
ik hoor het geruis der bomen,
ik ben een boom in de wind.
Mijn lief roept in ’t rijpend koren,
de aren zijn hoog en licht;
lief, voelt gij in ’t waaiend koren,
mijn adem op uw gezicht?
In het archief vond ik een omwikkelde “Heervaart”, met daarop deze vermelding door Nand: “Heervaart / Niets meer publiceren dan wat hier instaat / Het spreekkoor mag wegvallen“. O.a. de inleiding van de bundel, een portretfoto, het spreekkoor en het Hitlergedicht (te lezen op Schrijversgewijs), waren (begrijpelijkerwijze…) verwijderd. De bundel werd nooit herdrukt.
